Drapieżne pogranicze – projekt współpracy transgranicznej na rzecz ochrony wilka, niedźwiedzia i rysia

Tytuł projektu: Drapieżne pogranicze – transgraniczna współpraca na rzecz zintegrowanej ochrony dużych drapieżników w Polsce i na Słowacji / Dravé pohraničie – cezhraničná spolupráca pre integrovanú ochranu veľkých šeliem v Poľsku a na Slovensku

Okres realizacji: 01.09.2024 - 31.08.2026

Cel projektu: wzmocnienie współpracy transgranicznej PL-SK w zakresie zarządzania populacjami dużych drapieżników, zapewniającej długoterminowe utrzymanie oraz ochronę stanu populacji gatunków objętych ochroną, tj. niedźwiedzia, wilka i rysia.

Cele szczegółowe:

• ochrona bioróżnorodności poprzez wypracowanie zintegrowanego modelu zarządzania populacją i systemu wymiany danych dot. translokacji drapieżników na terenie PL-SK;
• przygotowanie bazy danych ilościowych i jakościowych dot. dużych drapieżników w oparciu o wspólnie wypracowane metodyki monitoringowe;
• zwiększenie świadomości ekologicznej społeczności lokalnych, turystów i organizacji pogranicza w zakresie potrzeby ochrony dużych drapieżników, a w konsekwencji wzrost poziomu akceptacji społecznej dla przedmiotów ochrony.

Planowane działania:

• analiza danych jakościowych i ilościowych oparciu o posiadane dane literaturowe w zakresie stanu i rozmieszczenia gatunków,
• opracowanie wytycznych do monitoringu dużych drapieżników,
• przeprowadzenie monitoringowych działań terenowych, w tym monitoring genetyczny i wizyjny,
• budowa systemu informatycznego,
• działania edukacyjne i komunikacyjne, w tym: gra edukacyjna dla dzieci i młodzieży, scenariusze zajęć, tatuaże jako element działań promocyjno-edukacyjnych prowadzonych przez parki narodowe, konkurs na projekt muralu, murale, publikacje, konferencja podsumowująca projekt, warsztaty edukacyjne oraz spotkania otwarte, gra terenowa.

Planowane rezultaty projektu:

• uspójnienie metodyki monitoringu wilka, niedźwiedzia i rysia na pograniczu polsko-słowackim (opracowanie wytycznych do prowadzenia monitoringu ww. gatunków wraz z metodologią zbierania, gromadzenia i przetwarzania informacji),
• transgraniczna baza obserwacji nieinwazyjnych ww. gatunków,
• zwiększenie potencjału Polski i Słowacji w ochronie i zrównoważonym zarządzaniu gatunkami dużych drapieżników,
• zwiększenie świadomości mieszkańców, turystów i organizacji regionu pogranicza w zakresie ochrony dużych drapieżników.

Jest to pierwsze tego typu przedsięwzięcie na terenie pogranicza. Wyróżnia je zastosowanie tych samych metodyk badawczych przez wszystkie podmioty, w tym innowacyjnych technik monitoringu wykorzystujących sztuczną inteligencję (AI). Wdrożenie systemu transgranicznej ochrony i zrównoważonego zarządzania populacjami dużych drapieżników ma duże znaczenie z uwagi na zasięgi tych populacji oraz rekolonizację terenów przygranicznych przez duże drapieżniki. Dotyczy to zwłaszcza wilków i niedźwiedzi, które przez ostatnie dziesięciolecia nie występowały już na tych terenach, a aktualnie wchodzą w konflikt z działalnością człowieka.

Projekt jest realizowany w formie partnerstwa. Partnerem wiodącym jest Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych (CKPŚ).
W skład partnerstwa wchodzi 19 podmiotów – 17 z Polski i 2 ze Słowacji:

- Administracja Pienińskiego Parku Narodowego (Słowacja),

- Administracja Tatrzańskiego Parku Narodowego (Słowacja),

- parki narodowe: Babiogórski, Gorczański, Tatrzański, Magurski, Pieniński,

- nadleśnictwa: Nowy Targ, Limanowa, Krościenko, Stary Sącz, Piwniczna, Nawojowa, Łosie, Gorlice, Myślenice,

- RDLP w Krakowie,

- Instytut Badawczy Leśnictwa (IBL),

- CKPŚ.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 1 394 722 euro,

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 1 394 722 euro,

Kwota dofinansowania z UE: 1 115 777,46 euro

Projekt realizowany jest w ramach Programu Interreg Polska – Słowacja 2021-2027 i współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.